Ομιλία στο 1ο DigiTalk ΟΕΕ-Ταμείο Ανάκαμψης: Αξιοποίηση Κονδυλίων και νέο παραγωγικό μοντέλο, του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.

Oι κρίσεις, οι απρόβλεπτες απειλές και οι πόλεμοι, έχουν καταλυτική επίπτωση στην οικονομία, την κοινωνία και την πολιτική. Σήμερα, στον καιρό του covid, βρισκόμαστε στο μέσον ενός παγκόσμιου πολέμου, που ακόμα και αν δεν έχει στρατιωτική μορφή, αλλάζει καθημερινά πολλά:  στις εργασιακές σχέσεις, στους δείκτες της οικονομίας και στους σχεδιασμούς, ατομικούς, συλλογικούς, κρατικούς και όχι μόνο.

Το ζήτημα είναι το πώς παρεμβαίνουμε, σε ποια κατεύθυνση, με ποιους στόχους και εργαλεία. Κι εδώ βιώνουμε σήμερα μια μεγάλη αλλαγή: οι δημόσιες πολιτικές, η αναγκαιότητα της κρατικής παρέμβασης επανέρχονται ορμητικά στο προσκήνιο – είτε μιλάμε για το σύστημα υγείας ή για τη στήριξη των ατόμων, επιχειρήσεων και φορέων που πλήττονται ή για την ανόρθωση της οικονομίας.

Βέβαια, δεν μιλάμε για την επάνοδο του γραφειοκρατικού και πελατειακού κράτους του παρελθόντος. Αλλά για ένα σύγχρονο δυναμικό κράτος, που παρεμβαίνει με μεταρρυθμιστικές τομές και ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των καιρών.

Στο πλαίσιο αυτό η δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης αποτελεί μια μεγάλη τομή, παρά τους συμβιβασμούς που έγιναν.

Και δείχνει ότι η ΕΕ αποφασίζει να χαράξει πολιτική, να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της πανδημίας όχι κατακερματισμένα σε εθνικό επίπεδο, αλλά ως ενιαίος οργανισμός. Είναι μια απόφαση με μεγάλη σημασία, όχι μόνο για τις οικονομίες των κρατών-μελών, αλλά και για το μέλλον της ίδιας της Ένωσης.

Οι πόροι του Ταμείου αποτελούν μια μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα μας. Αρκεί να αξιοποιηθούν με σχεδιασμό, έμπνευση και εθνική στρατηγική. Γιατί αν το ένα ζήτημα είναι βέβαια η ύπαρξη των πόρων, το άλλο είναι ο τρόπος που θα διατεθούν, ώστε να αποτελέσουν ένα σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση της ανάπτυξης, της εξωστρέφειας και της ανταγωνιστικότητας.

Για την επίτευξη των στόχων αυτών, πέρα από τον εθνικό και κοινωνικό διάλογο, υπάρχουν και προϋποθέσεις εκτός Ελλάδας, που πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο διεκδίκησης σε επίπεδο ευρωπαϊκό, όπως τα χαμηλά πρωτογενή πλεονάσματα, με το μεγάλο αντίπαλο της χώρας, βέβαια, να παραμένει ο εθισμός στις χαμηλές ταχύτητες απορρόφησης και αξιοποίησης των πόρων αλλά και υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων.

Οι πόροι που θα εισρεύσουν στη χώρα από το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελούν μια χρυσή ευκαιρία για τις ελληνικές επιχειρήσεις να εκσυγχρονίσουν τη λειτουργία τους και την οργανωτική τους δομή, να μετασχηματιστούν ψηφιακά και ενεργειακά και να δημιουργήσουν συνθήκες εταιρικές διακυβέρνησης – να γίνουν περισσότερο ανταγωνιστικές, πιο εξωστρεφείς, με ισχυρή θέση στη διεθνή αγορά.

Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα ELTRON του ΟΠΑ μόλις 1 στις 8 μικρομεσαίες επιχειρήσεις κατατάσσεται σε προχωρημένο σχέδιο στο δείκτη ψηφιακής επάρκειας ενώ μόλις το 17% διαθέτει ηλεκτρονικό κατάστημα.

Το Κίνημα Αλλαγής έχει ήδη καταθέσει συγκεκριμένη πρόταση για την αξιοποίηση των πόρων που θα εισρεύσουν, περιμένοντας την υλοποίηση της δέσμευσης του πρωθυπουργού για θεσμικό διάλογο. Ενδεικτικά αναφέρω τη δυνατότητα των επιχειρήσεων για υπεραποσβέσεις με συντελεστή 30-50% στην κατεύθυνση της τεχνολογικής αναβάθμισης, του εκσυγχρονισμού της λειτουργίας τους και της αντιμετώπισης των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής.

Για εμάς, η ενίσχυση της μεταποίησης αποτελεί προτεραιότητα και πρέπει να γίνει με τρόπο που θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες περιβαλλοντικές, τεχνολογικές και ενεργειακές απαιτήσεις. Οι επιχειρήσεις που θα αποφασίσουν να δράσουν συνεργατικά και να  επιταχύνουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους θα πρέπει να έχουν τον πρώτο λόγο στην αξιοποίηση των πόρων. Εθνικής σημασίας παραμένει η ανάγκη ανακοπής της φυγής και μετανάστευσης της ελληνικής επιχειρηματικότητας.

Και στον πρωτογενή τομέα, βασικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας και κάθε αναπτυξιακής προσπάθειας, έχει η έρθει η ώρα, πέρα από τα παραδοσιακά πρότυπα, να συζητήσουμε και να ενθαρρύνουμε τον ψηφιακό μετασχηματισμό της αγροτικής οικονομίας, όπως και τη στρατηγική της έξυπνης εξειδίκευσης.

Οι περιφέρειες, οι πόλεις, οι αγροτικές κοινότητες να αναλάβουν ενεργό ρόλο στο νέο παραγωγικό πρότυπο. Να σχεδιάσουμε μια εθνική περιφερειακή πολιτική για ισόρροπη ανάπτυξη σε όλη τη χώρα.

Με πολιτικές βασισμένες στις ιδιαίτερες ανάγκες και δυνατότητες κάθε περιοχής, με τους δήμους και τις περιφέρειες να συνιστούν  δυναμικά κύτταρα ανάπτυξης, αλλά και ενίσχυση των διαδημοτικών συνεργασιών.

Πολύ σημαντικές παραμένουν οι παρεμβάσεις στο φορολογικό και ασφαλιστικό σύστημα. Μπορούν όχι μόνο να δώσουν ανάσα στους επιχειρηματίες, αλλά και αποφασιστική ώθηση στην οικονομία.

• Απαλλαγή για τρία χρόνια από φόρους και εισφορές για νέους ανθρώπους που ανοίγουν τη δική τους επιχείρηση

Χρηματοδότηση και αναπτυξιακά κίνητρα  πρέπει να δοθούν για τη δημιουργία σύγχρονων μονάδων τουρισμού, με έμφαση στη  δικτύωση και στις  συμπράξεις  μεταξύ μικρών επιχειρήσεων θεματικού τουρισμού σε επίπεδο Περιφερειών.

Είναι κομβικής σημασίας η ενίσχυση των δημόσιων υποδομών για την παραγωγή, την υγεία και την παιδεία, για κατάρτιση, ψηφιοποίηση και κλιματική βελτίωση.

Με αξιοποίηση της τεχνολογίας και γενναίες επενδύσεις  από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, το οποίο μπορεί να δώσει δυναμική ώθηση στην εργασία και την οικονομική δραστηριότητα.

Η πρότασή μας επιδιώκει να προωθήσει αποφασιστικά τις επενδύσεις, ως κινητήριο μοχλό για την ανάπτυξη, ενώ ταυτόχρονα μεριμνά για τον σεβασμό της εργατικής νομοθεσίας, τη στήριξη των τοπικών κοινωνιών όπου θα πραγματοποιηθούν οι επενδύσεις, αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος.

Για μας, όλα τα παραπάνω δεν είναι ανταγωνιστικά, αλλά στοιχεία που δίνουν ώθηση το ένα στο άλλο, προς όφελος της τοπικής και εθνικής οικονομίας. Η  παραγωγική ανασυγκρότηση μπορεί και πρέπει να συνδυάζει τη βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας με  την κοινωνική συνοχή και συμμετοχή.

Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι μια μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα, την οικονομία και την κοινωνία. Πρέπει να δράσουμε γρήγορα, μελετημένα και αποτελεσματικά, ώστε η ευκαιρία να μην πάει χαμένη.

Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα με ρυθμό ανάπτυξης 2% θα χρειαστεί 15 χρόνια για να μπορέσει να επανέλθει στα προ κρίσης επίπεδα. Αν χαθεί χρόνος, σε συνδυασμό με πιθανή κακοδιαχείριση των πόρων, θα πρέπει να ξεχάσουμε την πραγματική ανάκαμψη αφού θα κινούμαστε σε χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης 1-1,5% για αρκετά χρόνια.

Το πλαίσιο και η επιτάχυνση των διαδικασιών είναι προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ, αφού το 70% των επιχορηγήσεων στη χώρα μας  πρέπει να έχουν δοθεί ως το 2022.  Το ίδιο το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο χαρακτήρισε χρονοβόρες και γραφειοκρατικές τις διαδικασίες του Ταμείου Ανάκαμψης και εκτίμησε  ότι οι πρώτες εγκρίσεις αναμένονται στο β΄ εξάμηνο του 2021. Χρειάζεται λοιπόν παρέμβαση και διορθωτικές κινήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Θα ήταν ολέθριο η κυβέρνηση να αναλωθεί και εδώ σε επικοινωνιακές τακτικές. Επιβάλλεται να προχωρήσει σε ουσιαστικό διάλογο με τους παραγωγικούς φορείς και τις πολιτικές δυνάμεις. Να μη δείξει την ίδια αναποτελεσματικότητα και που έδειξε στο θέμα της παροχής ρευστότητας στην αγορά με συνέπεια οι επιχειρηματίες να στενάζουν και να δοκιμάζονται.

Και, βέβαια, καθοριστική σημασία έχει ο πολιτικός προσανατολισμός, ο πολιτικός σχεδιασμός που εμπνέει και καθοδηγεί τον οικονομικό.  Στο καιρό της πανδημίας αποδείχθηκε, με τρόπο τρανταχτό, το αδιέξοδο των φιλελεύθερων λογικών και της τυφλής λατρείας της αγοράς.

Ας προχωρήσουμε σε ένα «Νέο Νιου Ντηλ», ευρωπαϊκό αυτή τη φορά, στις συνθήκες του 21ου αιώνα: μεταρρύθμιση και εκσυγχρονισμός του κράτους, γενναίες και στοχευμένες δημόσιες επενδύσεις, αναπτυξιακά έργα και ενίσχυση των υποδομών, προστασία της εργασίας, εκτεταμένη αναδιανομή, ενίσχυση του κοινωνικού ιστού, αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Οι ορίζοντες είναι ανοιχτοί!