Αλλαγή γενιάς: τολμηρή ή αναγκαία επιλογή; ΑΡΘΡΟ

Δεν υπάρχει γενική συμφωνία στο πώς ορίζονται οι γενιές και η διάρκειά τους. Εκεί που συνήθως υπάρχει συμφωνία είναι στην ύπαρξη ενός γεγονότος που η επίδρασή του μπορεί να θεωρηθεί ως το καθοριστικό στοιχείο για να οριστεί μια γενιά.

Ένα τέτοιο γεγονός μπορεί να είναι παγκόσμιας εμβέλειας, όπως ένας πόλεμος ή όπως, ίσως αποδειχθεί, η σημερινή πανδημία.  Για τη χώρα μας, μια αλληλουχία γεγονότων από τον εμφύλιο μέχρι τη δικτατορία, τη μεταπολίτευση και την «Αλλαγή» του 1981, αποτέλεσαν ορόσημα για γενιές που οι εκπρόσωποί τους ξεπερνούν σήμερα την πέμπτη δεκαετία της ζωής τους και φτάνουν ως τα βαθιά γεράματα.

Οι γενιές διαχωρίζονται και βάσει γεγονότων που λειτουργούν ως ιστορική τομή, όπως η είσοδος στη εποχή του διαδικτύου (παγκόσμιας εμβέλειας) ή η είσοδος στα μνημόνια (τοπικής εμβέλειας).

Κι αν οι μεγαλύτερες γενιές που μπόρεσαν να βρουν ευκαιρίες, να εισέλθουν στον εργασιακό βίο και να τον ολοκληρώσουν, να οργανώσουν με διάφορους τρόπους τη ζωή τους και να δουν αρκετά από τα όνειρά τους να πραγματοποιούνται, υφίστανται κατά καιρούς αναταράξεις στη ζωή τους από νεότερα γεγονότα, αυτό δεν ισχύει για όλους όσοι ανήκουν στις κατεξοχήν γενιές αυτών των γεγονότων.

Αυτοί που βρίσκονταν στην πιο δημιουργική φάση της ζωής τους και είχαν ήδη ανοίξει τα φτερά τους για να πετάξουν πριν από τα μνημόνια, δεν ένιωσαν απλά αναταράξεις, αλλά σεισμό και υποχώρηση του εδάφους κάτω από τα πόδια τους. Η μαζική μετανάστευση υπήρξε επιλογή για εκατοντάδες χιλιάδες 40άρηδες και 30άρηδες. Κάτι ανάλογο είχε να συμβεί από τη μεταπολεμική περίοδο, μόνο που τότε ο ορίζοντας ήταν αισιόδοξος, ενώ αυτή τη φορά τα χειρότερα ήταν παρόντα, με κυρίαρχο συναίσθημα την ασφυξία. Επιπλέον, η παλιότερη μετανάστευση αφορούσε ανειδίκευτο προσωπικό, ενώ η πρόσφατη ήταν επιστημονικού, τεχνολογικού και εξειδικευμένου δυναμικού. Όσοι δεν έφυγαν ή δεν βρέθηκαν στο ασφαλές περιβάλλον μιας δημόσιας υπηρεσίας, αναγκάστηκαν βίαια να αλλάξουν προσανατολισμό. Κάποιοι στον πρωτογενή τομέα ή την προσφορά υπηρεσιών και περισσότεροι στον τουρισμό.

Στο μεταξύ εισήλθαν στο προσκήνιο και οι σημερινοί 20άρηδες και 30άρηδες, γέννημα-θρέμμα της ψηφιακής εποχής που μεγάλωσαν μέσα στην δεκαετή κρίση. Με λιγότερες ευκαιρίες, αλλά και λιγότερες υπερβολές. Με φτερά που ήταν έτοιμα να ανοίξουν μέχρι να ενσκήψει η κρίση του κορωνοϊού και οι νέες αβεβαιότητες που προκαλεί, χωρίς την επιλογή της μετανάστευσης προς το παρόν.

Εάν δούμε τα αιτήματα όλων αυτών των γενεών, θα συμπεράνουμε ότι δεν ταυτίζονται. Ίσως να έχουν και ανταγωνιστικό χαρακτήρα, όταν πρόκειται για διεκδίκηση μεριδίων σε μια ελλειμματική οικονομική πίτα. Μέχρι σήμερα, οι παλαιότερες γενιές έχουν αναδειχθεί νικήτριες στη διεκδίκηση αυτή, όπως έδειξε η περίπτωση των ασφαλιστικών μεταρρυθμίσεων. Οι ενδιάμεσες γενιές είχαν αρχίσει να βρίσκουν ένα βηματισμό για να καλύψουν το χαμένο έδαφος, ενώ οι νεότερες ετοιμάζονταν να αντιτάξουν το «ψηφιακό» τους πλεονέκτημα, καθώς η αισιοδοξία επανερχόταν. Και τότε ήρθε ο κορωνοϊός. Το φάσμα της ανεργίας απειλητικό. Ο τουρισμός σε κρίση, με τη σημερινή κυβέρνηση να μην μπορεί, όπως η προηγούμενη, να «ελπίζει» σε μείωση της ανεργίας μέσω της μετανάστευσης.

Οι αποφάσεις που θα ληφθούν δε θα πρέπει να οδηγούν σε κλείσιμο θέσεων εργασίας και πληθωρισμό επιδομάτων ανεργίας, αλλά σε απορρόφηση των ισχυρών κραδασμών και διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Αλλά ούτε αυτό φτάνει. Χρειάζονται τολμηρές και μη συμβατικές επιλογές. Μήπως είναι η ώρα για αλλαγή γενιάς; Μήπως είναι η στιγμή να εμπιστευτούμε τη γενιά της ψηφιακής επανάστασης, φέρνοντας δυναμικά στο εργασιακό προσκήνιο τους 20αρηδες και 30άρηδες;  Δύσκολο ερώτημα για ένα πολύ συντηρητικό πολιτικό σύστημα.